Μια ιστορία που ξεκινά από το συρτάρι
Άνοιξέ το. Εκείνο το συρτάρι στο σπίτι που όλοι έχουμε. Καλώδια, παλιά κινητά, φορτιστές που “μπορεί να χρειαστούν” κάποια στιγμή, κάπου, .Ένα μικρό μουσείο τεχνολογίας που κάποτε αγαπήσαμε, και σήμερα απλώς πιάνει σκόνη και τόπο!Αυτό το συρτάρι είναι το μικρό μας “παράθυρο” σε ένα τεράστιο παγκόσμιο πρόβλημα: τα ηλεκτρονικά απόβλητα (e-waste). Κάθε χρόνο, δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο προσθέτουν και κάτι ακόμα στο δικό τους “συρτάρι”. Και όταν γεμίσει; Συνήθως καταλήγει στα σκουπίδια.
Πόσα ηλεκτρονικά απόβλητα παράγονται σήμερα;
- Σύμφωνα με το Global E-waste Monitor 2024, το 2022 παράχθηκαν διεθνώς 62 εκατομμύρια τόνοι e-waste. E-Waste Monitor+1
- Το αναμενόμενο είναι ότι μέχρι το 2030 αυτός ο όγκος θα αυξηθεί σχεδόν στα 82 εκατομμύρια τόνους. E-Waste Monitor+1
- Μόνο περίπου 22-25% αυτών των αποβλήτων συλλέγονται και ανακυκλώνονται με κάποιον επίσημο ή τεκμηριωμένο τρόπο. E-Waste Monitor+1
Η Κίνα είναι πρώτη με πάνω από 10 εκατομμύρια τόνους, οι ΗΠΑ ακολουθούν με 7 εκατομμύρια, και η Ινδία έρχεται τρίτη με 3,2 εκατομμύρια.
Στην Ευρώπη, μπορεί να παράγουμε λιγότερο συνολικά, αλλά ανά κάτοικο είμαστε… «πρωταθλητές»: περίπου 17 κιλά e-waste ανά άτομο κάθε χρόνο.
Γιατί τα ηλεκτρονικά απόβλητα είναι τόσο επικίνδυνα;
Τα e-waste μας δεν είναι “απλά σκουπίδια”.
- Περιέχουν τοξικές ουσίες (μόλυβδο, υδράργυρο, κάδμιο) που μολύνουν έδαφος και νερά.
- Έχουν πολύτιμα υλικά (χρυσό, ασήμι, χαλκό, σπάνιες γαίες) που χάνονται αν δεν ανακυκλωθούν.
- Παράγουν τεράστιο όγκο που αυξάνεται κάθε χρόνο, λόγω της συνεχούς κατανάλωσης.
Με λίγα λόγια, αν δεν τα διαχειριστούμε σωστά, βλάπτουμε και το περιβάλλον και την οικονομία.
Και η Ελλάδα; Πού βρισκόμαστε στο χάρτη;
Η Ελλάδα παράγει περίπου 180.000 τόνους ηλεκτρονικών αποβλήτων ετησίως.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του WEEE Forum, η χώρα μας καταφέρνει να συλλέγει και να ανακυκλώνει περίπου το 35-40% των συσκευών. Το ποσοστό είναι καλύτερο από ορισμένες χώρες, αλλά ακόμα χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (που ξεπερνά το 50%).
Η αλήθεια είναι πως δεν είμαστε τελευταίοι. Το κλειδί για να ανεβάσουμε το ποσοστό προς το ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι: ευκολία για τον πολίτη, ενημέρωση, συνέπεια στην υποδομή συλλογής.
Σε αυτό το σημείο, καθοριστικός είναι ο ρόλος της Ανακύκλωσης Συσκευών Α.Ε. (Electrocycle.gr), του επίσημου συλλογικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης ΑΗΗΕ στην Ελλάδα. Ο οργανισμός:
- Διαχειρίζεται το μεγαλύτερο δίκτυο συλλογής με πάνω από 16.000 σημεία σε όλη τη χώρα – από καταστήματα ηλεκτρικών ειδών και σούπερ μάρκετ.
- Έχει υλοποιήσει την πρωτοποριακή υπηρεσία “Recycle It with a Click”, σε συνεργασία με την ACS Courier, όπου και επιτρέπει σε κάθε πολίτη να υποβάλλει μέσω πλατφόρμας αίτημα για παραλάβή μικρών συσκευών βάρους έως 4kg, απευθείας από το σπίτι.
- Συνεργάζεται με 13 αδειοδοτημένες μονάδες επεξεργασίας, διασφαλίζοντας ότι οι συσκευές αποσυναρμολογούνται, τα επικίνδυνα υλικά αφαιρούνται με ασφάλεια και τα πολύτιμα υλικά επιστρέφουν στην παραγωγή.
- Επενδύει σε εκπαιδευτικές καμπάνιες, δράσεις σε σχολεία και εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα, ώστε να καλλιεργηθεί η κουλτούρα της ανακύκλωσης από τις νεότερες γενιές.
- Αναπτύσσει ψηφιακά εργαλεία (π.χ. χάρτης σημείων συλλογής, ενημερωτικές πλατφόρμες) που κάνουν την ενημέρωση και τη συμμετοχή του πολίτη πιο εύκολη.
Χάρη σε αυτές τις ενέργειες, η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. έχει καταφέρει να ανεβάσει σημαντικά το ποσοστό συλλογής τα τελευταία χρόνια, φτάνοντας το 49,87% το 2023. Δεν είναι απλώς ένας αριθμός, είναι η απόδειξη ότι όταν η υποδομή συναντά τη συμμετοχή των πολιτών, η χώρα μπορεί να βρεθεί πιο ψηλά στον παγκόσμιο χάρτη της ανακύκλωσης.
Η σημασία της προσωπικής σου συμμετοχής
Κι εδώ είναι όπου πραγματικά μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά, εσύ και εγώ και όλοι μας:
Επειδή τα ηλεκτρονικά μας σκουπίδια δεν είναι απλά “σκουπίδια”. Μέσα σε κάθε παλιό κινητό. Υπάρχουν βαριές ουσίες — μόλυβδος, κάδμιο, υδράργυρος — που, αν καταλήξουν σε χωματερή, μολύνουν το έδαφος και το νερό μας.
Κάθε φορά που επιλέγουμε να ανακυκλώσουμε μια συσκευή, κάνουμε δύο πράγματα ταυτόχρονα:
- Σώζουμε το περιβάλλον από τοξικά απόβλητα.
- Δίνουμε στα πολύτιμα υλικά μια δεύτερη ζωή.
- Κάθε μικρό κινητό, κάθε φορτιστής, κάθε καλώδιο που παραδίδεται σε σημείο συλλογής είναι λιγότερο απόβλητο.
- Όταν επιλέξεις την ανακύκλωση αντί να πετάξεις ή να “κρατήσεις για καλό και για κακό”, στέλνεις μήνυμα στην αγορά και στις υπηρεσίες ότι υπάρχει ζήτηση και για βιώσιμες λύσεις.
- Με τη συμμετοχή σου ενισχύεται η υποδομή (π.χ. η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. θα μπορεί να έχει περισσότερα σημεία συλλογής, καλύτερη οργανωμένη μεταφορά, καλύτερη διαχείριση συσκευών).
- Ενημερώνοντας φίλους / οικογένεια / σχολείο, πολλαπλασιάζεις το αποτέλεσμα — γιατί το “προσωπικό παράδειγμα” εμπνέει.
Όλοι μαζί μπορούμε να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον
Τα ηλεκτρονικά απόβλητα αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας. Παγκοσμίως, παράγονται δεκάδες εκατομμύρια τόνοι κάθε χρόνο, αλλά μόνο ένα μικρό ποσοστό ανακυκλώνεται σωστά.
Η Ελλάδα δεν είναι “πίσω”, αλλά δεν έχει φτάσει στο σημείο που μπορεί να περηφανευτεί πλήρως — υπάρχουν πολύ καλές δομές, αλλά το δυναμικό είναι ακόμη μεγάλο.
Αν όλοι μας αναλάβουμε το μικρό κομμάτι της ευθύνης — παραδίδοντας, ενημερώνοντας, ενεργοποιούμενοι — μπορούμε να ανεβάσουμε την Ελλάδα σε ψηλότερη θέση στον παγκόσμιο “χάρτη” ανακύκλωσης.
Κάθε δράση μετράει: ένα παλιό κινητό, ένα φορτιστή, μια συσκευή που δεν χρησιμοποιείς πια — μπορεί να γίνει πολύτιμος πόρος και όχι σκουπίδι.
Ψάξε στο www.electrocycle.gr ποιο είναι το πλησιέστερο σημείο συλλογής ή πώς να καλέσεις δωρεάν παραλαβή και κάνε τη διαφορά σήμερα.
