Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ανακύκλωσης Ηλεκτρικών & Ηλεκτρονικών Συσκευών με μήνυμα «Ανακυκλώνουμε οποιαδήποτε συσκευή μπαίνει στην πρίζα ή λειτουργεί με μπαταρίες!» δίνει έμφαση στο ζήτημα των «αόρατων» συσκευών – δηλαδή τα ηλεκτρονικά αντικείμενα που συχνά δεν αναγνωρίζονται από τους χρήστες ως απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού και ως εκ τούτου δεν ανακυκλώνονται. Αν και πολλές φορές ο όρος «αόρατες» συσκευές συσχετίζεται με τα gadget που απορρίπτονται ως κοινά απόβλητα, ένα σημαντικό μέρος των Αποβλήτων Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) παραμένει «κρυμμένο» σε κοινή θέα.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, το 2023 πρόκειται να παραχθούν 8 κιλά ΑΗΗΕ ανά άτομο παγκοσμίως. Δηλαδή 61,3 εκατομμύρια τόνοι ΑΗΗΕ θα πεταχτούν μέσα σε ένα χρόνο, ξεπερνώντας το βάρος του Σινικού Τείχους της Κίνας. Μόνο το 17,4% από αυτά τα απόβλητα παγκοσμίως, που περιέχουν ένα μείγμα επιβλαβών ουσιών και πολύτιμων υλικών, πρόκειται να καταγραφεί ότι συλλέχθηκε, επεξεργάστηκε και ανακυκλώθηκε με ορθά περιβαλλοντικό τρόπο. Οι υπόλοιποι 50,6 εκατομμύρια τόνοι είτε θα οδηγηθούν σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ), είτε θα καούν, είτε θα διακινηθούν παράνομα και θα διαχειριστούν με μη ορθά περιβαλλοντικό τρόπο, είτε απλά θα παραμείνουν παροπλισμένα στα νοικοκυριά. Ακόμη και στην Ευρώπη, που ηγείται στην ανακύκλωση ηλεκτρικών & ηλεκτρονικών συσκευών παγκοσμίως, μόνο 54% των ΑΗΗΕ καταγράφεται επίσημα πως συλλέχθηκε και ανακυκλώθηκε δεδομένου ότι και η έλλειψη ευαισθητοποίησης των πολιτών εμποδίζει τις χώρες να αναπτύξουν μοντέλα κυκλικής οικονομίας για ηλεκτρονικό εξοπλισμό.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ανακύκλωσης αποτελεί μια ετήσια καμπάνια ευαισθητοποίησης που θεσπίστηκε από το WEEE Forum και τα μέλη του, και πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 14 Οκτωβρίου. Στόχος της είναι να τονίσει το αυξανόμενο ζήτημα των Αποβλήτων Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού και να προωθήσει την υπεύθυνη διαχείρισή τους.
Τι είναι οι «αόρατες» συσκευές;
Αόρατες θεωρούνται εκείνες οι συσκευές που λόγω της φύσης ή της εμφάνισης τους, οι καταναλωτές παραβλέπουν την δυνατότητα τους να ανακυκλωθούν. Καθώς ο σημερινός τρόπος ζωής είναι ολοένα και περισσότερο προσανατολισμένος στην τεχνολογία, πολλά προϊόντα που υπάρχουν στην αγορά έχουν ηλεκτρικά ή ηλεκτρονικά εξαρτήματα. Αυτό σημαίνει ότι στο τέλος της ζωής τους, όταν δεν μπορούν πλέον να επαναχρησιμοποιηθούν ή να επισκευαστούν, θα πρέπει να δρομολογούνται για ανακύκλωση. Μερικά παραδείγματα αυτού του είδους αντικειμένων, που υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό στα νοικοκυριά είναι: ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά παιχνίδια, ηλεκτρονικά τσιγάρα, ηλεκτρικά εργαλεία, ανιχνευτές καπνού, wearables συσκευές υγείας, έξυπνα οικιακά gadgets, ηλεκτρονικά ποδήλατα και ηλεκτρονικά σκούτερ ή απλά καλώδια.
Γιατί αποτελούν πρόβλημα οι «αόρατες» συσκευές;
Σύμφωνα με μια μελέτη που αναπτύχθηκε το 2022 από το Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση και τους Πόρους (UNITAR) και τα μέλη του WEEE Forum σε 6 χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία και Ολλανδία), από τα 74 ηλεκτρονικά προϊόντα που βρίσκονται σε ένα μέσο νοικοκυριό 13 παροπλίζονται (9 από αυτά είναι αχρησιμοποίητα αλλά λειτουργούν και 4 είναι σπασμένα). Μικρά ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης και αξεσουάρ (όπως ακουστικά ή τηλεχειριστήρια – συχνά δεν αναγνωρίζονται ως ηλεκτρονικά είδη) κατατάσσονται στην κορυφή της λίστας των παροπλισμένων προϊόντων. Εάν αυτά τα gadget παραμείνουν στα συρτάρια και τα ντουλάπια, οι πολύτιμοι πόροι που περιέχουν δεν εισέρχονται ξανά στον κύκλο παραγωγής.
Όταν οι ηλεκτρονικές συσκευές και εξαρτήματα απορρίπτονται ακατάλληλα επειδή δεν αναγνωρίζονται ως ηλεκτρονικά απόβλητα, συχνά καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτεφρωτήρες. Τα ηλεκτρονικά περιέχουν διάφορες επικίνδυνες ουσίες όπως μόλυβδος, υδράργυρος, κάδμιο και επιβραδυντικά φλόγας, που μπορούν να εισχωρήσουν στο έδαφος και τις πηγές νερού, ρυπαίνουν τα οικοσυστήματα και θέτουν κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία.
Αυτές οι συσκευές επίσης περιέχουν πρώτες ύλες, απαραίτητες για την παραγωγή νέων προϊόντων. Έτσι, ανακυκλώνοντας τις παλιές μας συσκευές, δεν θα χρειαστεί να εξορυχθούν νέες πρώτες ύλες για να καλυφθούν οι ανάγκες των επόμενων γενεών.
«Πέρυσι 194 οργανισμοί από 72 χώρες σε 6 διαφορετικές ηπείρους εγγράφηκαν ως συμμετέχοντες, με πολλούς ακόμη φορείς να σηματοδοτούν την ημέρα με δραστηριότητες, ρεπορτάζ ειδήσεων και διαδικτυακές καμπάνιες. Φέτος θέλουμε να κάνουμε την εκδήλωση ακόμη μεγαλύτερη καθώς βλέπουμε την αυξανόμενη σημασία του ζητήματος των ηλεκτρονικών αποβλήτων. Όχι μόνο λόγω των αυξανόμενων όγκων του. Στην Ευρώπη, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, υπάρχει ισχυρή προθυμία να γίνει η οικονομία της ΕΕ ανθεκτική όσον αφορά τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες. Μπορούν να ανακτηθούν από ηλεκτρονικά απόβλητα, αλλά αν δεν γίνουμε όλοι συνειδητοποιημένοι πολίτες ανακυκλώνοντας τα ηλεκτρονικά μας gadget, αυτό δεν θα γίνει πραγματικότητα». λέει ο Pascal Leroy, Γενικός Διευθυντής του WEEE Forum.
Έτσι αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανακύκλωσης Ηλεκτρικών & Ηλεκτρονικών Συσκευών, η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. βρέθηκε στην πλατεία της νέας σμύρνης με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών γύρω από την αναικύκλωση των ηλεκτρικών & ηλεκτρονικών συσκευών. Στο σημείο υπήρχε και κάδος για ανακύκλωση μικρών συσκευών και αρκετοί ήταν οι δημότες που έφεραν την παλιά τους συσκευή για ανακύκλωση!
Βρείτε τα σημεία ανακύκλωσης στα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών, σε σούπερ μάρκετ και δημοτικά σημεία εδώ.